D vitamini hakkında kısa bilgi
D vitamini, aslında bir provitamin olup kalsiyum metabolizmasını düzenleyen hormonların ön aşamasını oluşturur. D vitamini beslenme yoluyla alınabilir, ancak insan vücudu bu vitamini kolesterolden de üretebilir. Fakat bunun için vücudun güneş ışığına ihtiyacı vardır. Güneş ışığı, cildin altında D vitamininin oluşmasını sağlayan kimyasal reaksiyonları harekete geçirir. Günde yaklaşık 15 dakika güneş ışığı almak D vitamini üretimi için yeterlidir. Ama kış aylarında güneş ışığı çok az olduğundan vücudumuz yeterli miktarda D vitamini üretemez. Bu durumda D vitamini takviyesi alınabilir.D vitamininin görevleri
D vitamini, sağlam kemikler ve sağlıklı dişler için çok önemli. D vitamini kalsiyumun kemiklere işlemesini sağlar ve idrarla birlikte kaybedilen kalsiyum miktarını düşük tutar. D vitamini karaciğerde 25-hidroksi-vitamin D’ye (kalsidiol) dönüştürülür. Kandaki kalsiyum düzeyi düştüğünde, paratiroid bezlerindeki bir madde 25-hidroksi-vitamin D’yi böbrekte vitamin D3’e (kalsitriol) dönüştürür. D3 vitamini kemiklerdeki kalsiyumu açığa çıkarır ve bağırsakta emilmesini sağlar. Böylece kandaki kalsiyum düzeyi sabitlenir.Kalsiyum ve D vitamininin kalın bağırsak kanserini önlediği söylenir.
D vitamini eksikliği çocuklarda raşitizme (kemik mineralizasyonunun bozukluğu ve iskelet demineralizasyonu), erişkinlerde osteomalasiye (kemik yumuşaması) yol açar. Süt çok az miktarda D vitamini içerdiğinden bebeklere bazen D vitamini takviyesi yapılması gerekir. D vitamini eksikliği ayrıca multipl skleroz gibi otoimmün hastalıklara, sedef hastalığı gibi cilt hastalıklarına, tüberküloz gibi enfeksiyon hastalıklarına ve yüksek tansiyona neden olabilir.
Ne kadar D vitaminine ihtiyacımız var?
Erişkinlerin günlük D vitamini ihtiyacı yaklaşık 50 mikrogramdır. 10 yaşından küçük çocukların ihtiyacı ise 25 mikrogramdır.
D vitamini yönünden zengin besinler; ringa balığı ve uskumru gibi yağlı balıklar ve balık yağıdır. Süt, tereyağı ve yumurtadaki D vitamini oranı çok daha düşüktür.
D vitamini eksikliği şu durumlarda gelişebilir: Böbrek fonksiyon bozukluğu, paratiroid bezlerinin az çalışması (hipoparatiroidi), tiroid bezinin aşırı çalışması (hipertiroidi) kanda kalsiyum düzeyinin yükselmesi, fosfat düzeyinin düşmesi, büyüme çağı, hamilelik ve emzirme dönemi, güneş ışığının azalması, eksik beslenme, böbrek yetmezliği, antiepileptik ilaçların alımı, pankreas fonksiyon bozukluğu, kadmiyum zehirlenmesi.
Aklınızda bulunsun: Yüksek dozlu D vitamini tüketiminden kaçınmanız gerekir. D vitamininin aşırı tüketimi; kalp, böbrek, akciğer ve damarlarda kalsiyum birikmesine neden olabilir. Tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidi), UV ışınları ve vitamin ürünlerinin aşırı tüketimi D hipervitaminozuna (aşırı doz) yol açabilir. Bu yüzden D vitamini kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışın.